Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την αρτηριακή υπέρταση

Τι είναι η υπέρταση;

Η αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη πρόσκρουσης του αίματος στα τοιχώματα των αρτηριών. Η πίεση ανεβαίνει όσο η καρδιά συστέλλεται και αντλεί το αίμα προς την περιφέρεια του σώματος. Αυτή είναι η λεγόμενη “συστολική πίεση”, γνωστή και ως “μεγάλη”. Όταν η καρδιά διαστέλλεται μεταξύ των κτύπων, η πίεση πέφτει και είναι αυτή η χρονική στιγμή κατά την οποία αιματώνεται ο καρδιακός μυς (μυοκάρδιο). Αυτή είναι η “διαστολική πίεση”, γνωστή και ως “μικρή”. Η πίεση του αίματος δίνεται πάντα με δύο αριθμούς:  ο πρώτος αναφέρεται στην συστολική και ο δεύτερος στην διαστολική πίεση, π.χ. 120/80 mmHg (χιλιοστά στήλης υδραργύρου) ή 12/8 cmHg (εκατοστά στήλης υδραργύρου).

Όταν η πίεση είναι υψηλή, η καρδιά δουλεύει πιο δύσκολα για να αντλήσει το αίμα διαμέσου των αγγείων σε όλο το σώμα. Η αρτηριακή υπέρταση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και ανήκει σε αυτούς που μπορούν να τροποποιηθούν με θετικά αποτελέσματα. Η αρτηριακή υπέρταση χαρακτηρίζεται και ως “σιωπηλός δολοφόνος” γιατί πολλοί ασθενείς αισθάνονται υγιείς και αγνοούν ότι πάσχουν. Εάν δεν αντιμετωπιστεί η αρτηριακή υπέρταση μπορεί να προκαλέσει:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Έμφραγμα
• Βλάβες στα μάτια
• Βλάβες στους νεφρούς
• Θάνατο

Πώς εκδηλώνεται η υπέρταση;

Η χρόνια αύξηση της αρτηριακής πίεσης συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, παρά την αντίθετη κοινή πεποίθηση. Εκτός από την περίπτωση μιας υπερτασικής κρίσης, πρόκειται στην ουσία για μια “σιωπηλή” νόσο, χαρακτηριστικό που την καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνη.

Πού οφείλεται η υπέρταση;

Σε ποσοστό 95% χαρακτηρίζεται ως “ιδιοπαθής”, δηλαδή δεν γνωρίζουμε την αιτία που την προκαλεί. Στο υπόλοιπο 5% ανιχνεύονται κάποια αίτια, τα οποία μπορεί να εντοπίζονται στους νεφρούς, στα επινεφρίδια ή να σχετίζονται με καταστάσεις που εμπλέκουν περισσότερα από ένα συστήματα του οργανισμού, όπως το σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Για αυτό είναι εξαιρετικά σημαντική η αρχική διαγνωστική προσέγγιση από τον Ιατρό σας, ώστε να γίνουν οι κατάλληλες εξετάσεις, που θα αναδείξουν τα πιθανά αίτια αν υπάρχουν. Τέλος δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο σημαντικός ρόλος που μπορεί να παίξει η γενετική προδιάθεση, όπως άλλωστε συμβαίνει σε μεγάλο αριθμό νοσημάτων.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

Τι να προσέχετε όταν μετράτε την πίεσή σας:

• Μετρήστε την πίεσή σας και σε όρθια στάση
• Μετρήστε την πίεση με άδεια κύστη, αρκετή ώρα αφού έχετε καπνίσει ή έχετε πιει καφέ
• Καθίστε αναπαυτικά και ηρεμήστε για λίγα λεπτά
• Χρησιμοποιήστε αξιόπιστο και κατάλληλο πιεσόμετρο (αφού έχετε μελετήσει τις οδηγίες χρήσης)
• Αφαιρέστε σιγά σιγά τον αέρα από τον αεροθάλαμο του πιεσόμετρου
• Μετρήστε δύο φορές σε χρονική απόσταση 1-2 λεπτών

Επιπλέον

• Μην παραλείπετε την λήψη των φαρμάκων σας. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του Ιατρού σας. Μην τροποποιείτε κατά οποιονδήποτε τρόπο την φαρμακευτική σας αγωγή (πχ αύξηση ή μείωση δοσολογίας) χωρίς ιατρική συμβουλή
• Η τακτική μέτρηση της αρτηριακής σας πίεσης στο ιατρείο είναι σημαντική. Φροντίστε να παρακολουθείσθε τακτικά από τον Ιατρό σας
• Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι είναι επίσης σημαντικές, ώστε να εκτιμηθεί καλύτερα από τον Ιατρό σας η αρτηριακή σας πίεση καθώς και η ανταπόκριση στην φαρμακευτική αγωγή στις καθημερινές συνθήκες. Βεβαιωθείτε ότι οι μετρήσεις στο σπίτι γίνονται σωστά (με ενδεδειγμένη μέθοδο). Αν δεν είστε σίγουροι, συμβουλευθείτε τον Ιατρό σας ή κάποιο κατάλληλα εκπαιδευμένο άτομο. Οι μετρήσεις να γίνονται σε συνθήκες ηρεμίας διάρκειας τουλάχιστον 10-15 λεπτών
• Περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο την πρόσληψη Νατρίου (μαγειρικό αλάτι, σόδες κλπ). Μην ξεχνάτε ότι, εκτός από το αλάτι που εσείς προσθέτετε στο φαγητό, καταναλώνετε ήδη υψηλές ποσότητες μέσα από τυποποιημένες τροφές. Επιπλέον να γνωρίζετε ότι η αναγκαία ποσότητα άλατος υπάρχει ήδη στις τροφές, οπότε η επιπλέον προσθήκη στο φαγητό είναι περιττή και είναι αυτή που τελικά επιβαρύνει την αρτηριακή πίεση
• Μην καταναλώνετε υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ. Συνιστάται ημερησίως όχι περισσότερο από ένα μπουκάλι μπύρα ή δύο μικρά ποτήρια κρασί ή μία δόση ποτού υψηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ (πχ ουίσκι)
• Ελαττώστε τα ζωικά και τα κορεσμένα λίπη στην διατροφή σας, καθώς και τα κόκκινα κρέατα. Αντικαταστήστε τα προηγούμενα με ψάρια, λαχανικά και φρούτα.
• Σταθεροποιήστε στο φυσιολογικό το σωματικό σας βάρος. Προστατεύετε έτσι γενικότερα το καρδιαγγειακό σας σύστημα
• Αυξήστε την σωματική σας δραστηριότητα. Μην χρησιμοποιείτε αυτοκίνητο για κοντινές αποστάσεις, προγραμματίστε σωματική άσκηση (πχ γρήγορο περπάτημα) τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα. Παράλληλα ασχοληθείτε με το σπορ που σας αρέσει
• Διακόψτε το κάπνισμα άμεσα. Σχετικές μελέτες αναφέρουν πολλαπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου στους καπνιστές – ενεργούς και παθητικούς – σε σχέση με τους μη καπνιστές
• Περιορίστε το άγχος. Εξαντλητική εργασία, εξοντωτικοί ρυθμοί, αυξημένη ψυχική ένταση, αρνητικές σκέψεις και δυσάρεστα συναισθήματα καταπονούν το καρδιαγγειακό σύστημα. Γενικά ασχοληθείτε με ό,τι σας ευχαριστεί (πχ φροντίδα κατοικιδίου).

Η δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension, Διατροφικές Προσεγγίσεις για την Αντιμετώπιση της Υπέρτασης) είναι μια δίαιτα που προωθείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς (τμήμα του NIH) των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για τον έλεγχο της υπέρτασης. Ζητήστε περαιτέρω ενημέρωση από τον Ιατρό σας κατά την επίσκεψη στο Ιατρείο.